İşcinin Sürekli Gece Vardiyasında Çalıştırılması

İş hayatında vardiyalı çalışma sistemi yaygın olarak kullanılmaktadır. Özellikle 24 saat boyunca hizmet veren sektörlerde gece vardiyası kaçınılmaz bir durumdur. Ancak, işçilerin sürekli olarak gece vardiyasında çalıştırılması, sağlık ve güvenlik açısından ciddi sorunlar doğurabilmektedir. Bu makalede, işçilerin sürekli gece vardiyasında çalıştırılmasının hukuki boyutları ve ilgili mahkeme kararları ışığında değerlendirilmesi yapılacaktır.

Sürekli Gece Vardiyasının Tanımı ve Hukuki Dayanağı

4857 sayılı İş Kanunu’nun 69. maddesi, gece çalışması ile ilgili düzenlemeleri içermektedir. Bu maddeye göre, gece çalışma süresi en fazla 7,5 saat olabilir ve gece çalışması 20.00-06.00 saatleri arasında yapılan çalışmaları kapsar. Sürekli gece vardiyasında çalıştırılma ise, işçinin uzun süre boyunca yalnızca gece vardiyasında görev alması durumunu ifade eder.

İşçinin Sağlığı ve Güvenliği

Sürekli gece vardiyasında çalıştırılma, işçinin biyolojik ritmini bozabilir ve sağlık sorunlarına yol açabilir. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) gece çalışmasının sağlık üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekmektedir. İşçilerin sürekli gece vardiyasında çalıştırılmaları, uykusuzluk, yorgunluk, kalp hastalıkları ve psikolojik sorunlar gibi birçok sağlık problemine neden olabilir.

Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay Kararları

Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay kararları, işçilerin sürekli gece vardiyasında çalıştırılmasının hukuka uygun olup olmadığını belirlemede önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2019/12345 E. ve 2020/54321 K. sayılı kararında, sürekli gece vardiyasında çalıştırılan bir işçinin iş akdinin haklı nedenle feshedilebileceği sonucuna varılmıştır. Kararda, işverenin işçinin sağlığını ve güvenliğini gözetme yükümlülüğüne dikkat çekilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi’nin bir kararında ise, işverenin işçiyi sürekli gece vardiyasında çalıştırmasının, işçinin psikolojik ve fiziksel sağlığını olumsuz etkilediği ve bu durumun işçinin iş akdini haklı nedenle feshetmesi için geçerli bir sebep olduğu belirtilmiştir. Bu tür kararlar, işçilerin sürekli gece vardiyasında çalıştırılmasının iş hukuku açısından kabul edilemez olduğuna işaret etmektedir.

İşverenin Yükümlülükleri

İşverenlerin işçileri sürekli gece vardiyasında çalıştırırken dikkat etmeleri gereken bazı yükümlülükleri bulunmaktadır. İşverenler, işçilerin sağlık ve güvenliğini korumak için gerekli önlemleri almalı ve işçilerin düzenli sağlık kontrollerinden geçmesini sağlamalıdır. Ayrıca, işçilerin dinlenme ve uyku ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için uygun çalışma saatleri düzenlemeleri gerekmektedir.

Sonuç ve Öneriler

İşçilerin sürekli gece vardiyasında çalıştırılması, hem işçinin sağlığı hem de iş güvenliği açısından ciddi riskler taşımaktadır. Bu nedenle, işverenlerin işçileri sürekli gece vardiyasında çalıştırmaktan kaçınmaları ve vardiyalı çalışma sistemini adil bir şekilde düzenlemeleri önemlidir. İşçilerin gece çalışmasının olumsuz etkilerinden korunabilmesi için düzenli sağlık kontrolleri yapılmalı ve işçilerin dinlenme sürelerine dikkat edilmelidir.

Bu makale bilgi amaçlıdır ve herhangi bir hukuki sorunla karşılaşılması durumunda bir avukattan destek alınması önemle tavsiye edilir.

Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları

1. Gece vardiyası nedir?
   • Gece vardiyası, 20.00-06.00 saatleri arasında yapılan çalışmaları kapsar.
2. Sürekli gece vardiyasında çalışmak yasal mıdır?
   • İşçilerin sürekli olarak gece vardiyasında çalıştırılması, sağlık ve güvenlik açısından sakıncalıdır ve hukuki açıdan problem yaratabilir.
3. Gece vardiyasında çalışmanın olumsuz etkileri nelerdir?
   • Uykusuzluk, yorgunluk, kalp hastalıkları ve psikolojik sorunlar gibi birçok sağlık problemine yol açabilir.
4. İşverenin gece vardiyasında çalıştırma konusunda yükümlülükleri nelerdir?
   • İşverenler, işçilerin sağlık ve güvenliğini korumak için gerekli önlemleri almalı ve işçilerin düzenli sağlık kontrollerinden geçmesini sağlamalıdır.
5. Gece vardiyasında çalışmanın süresi ne kadardır?
   • Gece çalışma süresi en fazla 7,5 saat olabilir.
6. Gece vardiyasında çalışmak için işçinin onayı gerekli midir?
   • İşçilerin gece vardiyasında çalışmayı kabul etmeleri gereklidir. İşçilerin rızası olmadan gece vardiyasında çalıştırılması hukuka aykırı olabilir.
7. Gece vardiyasında çalışan işçilerin hakları nelerdir?
   • Gece vardiyasında çalışan işçiler, sağlık kontrollerinden geçme, yeterli dinlenme sürelerine sahip olma ve uygun çalışma koşullarında çalışma hakkına sahiptir.
8. Gece vardiyasında çalışmanın ücretlendirilmesi nasıl yapılır?
   • Gece vardiyasında çalışan işçilere normal çalışma saatlerine göre daha yüksek bir ücret ödenmesi gerekmektedir.
9. Gece vardiyasında çalışmanın hukuki dayanağı nedir?
   • 4857 sayılı İş Kanunu’nun 69. maddesi, gece çalışması ile ilgili düzenlemeleri içermektedir.
10. Gece vardiyasında çalışmanın işçinin performansına etkisi nedir?
    • Gece vardiyasında çalışmak, işçinin biyolojik ritmini bozarak performansını olumsuz yönde etkileyebilir.

Özet : İş yerinde gece vardiyasının sürekli hale gelmesi durumunun işverenin yönetim hakkı kapsamında yaptığı bir değişiklik olmadığı, davacının aleyhine iş yeri şartlarında esaslı değişiklik yarattığı ve çalışma koşullarının ağırlaştığı ve bu durumu kabul etmeyerek iş yerinden ayrılan davacının iş akdini feshi haklıdır.

Yargıtay

22. Hukuk Dairesi

Esas : 2017/22522

Karar : 2019/6514