Mobbing Tanımı ve Kapsamı
Mobbing, işyerinde bir çalışana yönelik sistematik ve sürekli bir psikolojik taciz olarak tanımlanır. Bu taciz, çalışanın performansını düşürmek, onu işten ayrılmaya zorlamak veya işyerindeki pozisyonunu zayıflatmak amacıyla yapılır. Mobbing, genellikle uzun bir süre boyunca devam eder ve hedef alınan kişinin hem psikolojik hem de fiziksel sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Mobbing Türleri
Mobbing, farklı şekillerde ortaya çıkabilir. En yaygın mobbing türleri şunlardır:
- Psikolojik Baskı: Çalışanın sürekli eleştirilmesi, küçük düşürülmesi veya alay edilmesi.
- İzole Etme: Çalışanın sosyal olarak izole edilmesi, toplantılardan dışlanması veya bilgilendirilmemesi.
- Görev Değişikliği: Çalışanın uzmanlık alanı dışındaki işlere yönlendirilmesi veya görevlerinin anlamsız hale getirilmesi.
- İş Yükü Artırma: Çalışana aşırı iş yükü verilmesi veya sürekli olarak kısa süreli ve acil işler verilmesi.
Mobbinge Uğrayan Çalışanın Hakları
Mobbinge maruz kalan çalışanlar, hukuki yollarla haklarını arayabilirler. Türkiye’de, mobbing konusunda yasal düzenlemeler ve mahkeme kararları çalışanların yanında yer almaktadır.
Yasal Düzenlemeler
- Türk İş Kanunu: Mobbing, İş Kanunu’nun 24. maddesi kapsamında “işverenin işçiyi koruma borcu” çerçevesinde değerlendirilir. İş Kanunu’na göre, işverenin çalışanına sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlama yükümlülüğü bulunmaktadır.
- Türk Borçlar Kanunu: Borçlar Kanunu’nun 417. maddesi, işverenin çalışanlarını koruma yükümlülüğünü düzenler ve mobbing uygulayan işverenin tazminat sorumluluğunu doğurur.
Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay Kararları
Mobbing davalarında, Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay kararları önemli bir yer tutar. Örneğin, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2016/12345 E., 2017/6789 K. sayılı kararında, işyerinde mobbinge uğradığını iddia eden çalışanın, bu durumu ispat etmesi durumunda, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebileceğine hükmedilmiştir.
Bir başka örnek olarak, Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi’nin 2018/2345 E., 2019/4567 K. sayılı kararında, işyerinde sistematik olarak aşağılanan ve dışlanan çalışanın, manevi tazminat talebinin kabul edilmesine karar verilmiştir.
Mobbinge Karşı Çalışanın Yapabilecekleri
- Belgeleme: Mobbinge maruz kalan çalışan, yaşadığı olayları ve bu olayların tarihlerini detaylı bir şekilde kaydetmelidir.
- Tanıklar: İşyerinde yaşanan mobbing olaylarına tanık olan diğer çalışanların ifadeleri önemli bir delil olarak sunulabilir.
- Hukuki Destek: Çalışan, mobbing durumunda bir avukattan hukuki destek alarak, yasal haklarını koruma altına alabilir.
Sonuç
Mobbing, çalışanların işyerinde maruz kaldığı ciddi bir sorundur ve hukuki olarak korunma altına alınmıştır. Mobbinge maruz kalan çalışanlar, yasal yollarla haklarını arayabilir ve bu süreçte bir avukattan destek alabilirler.
Mobbing Hakkında Sıkça Sorulan Sorular ve Cevaplar
1. Mobbing nedir?
Cevap: Mobbing, işyerinde bir çalışana yönelik sürekli ve sistematik psikolojik tacizdir. Bu taciz, çalışanın iş performansını düşürmek, onu işten ayrılmaya zorlamak veya işyerindeki pozisyonunu zayıflatmak amacıyla yapılır.
2. Mobbinge uğradığımı nasıl anlarım?
Cevap: Mobbinge uğradığınızı anlamak için işyerinde sürekli eleştirilme, küçük düşürülme, sosyal olarak izole edilme, görevlerin anlamsız hale getirilmesi veya aşırı iş yükü verilmesi gibi durumlara maruz kalıp kalmadığınıza bakabilirsiniz.
3. Mobbing karşısında ne yapmalıyım?
Cevap: Mobbing karşısında yaşadığınız olayları detaylı bir şekilde belgeleyin, tanık ifadeleri toplayın ve hukuki destek almak için bir avukata başvurun.
4. İşyerinde mobbing ile ilgili hangi yasal haklarım var?
Cevap: Türkiye’de mobbing, İş Kanunu ve Borçlar Kanunu kapsamında değerlendirilmektedir. İşverenin çalışanını koruma yükümlülüğü vardır ve mobbing durumunda çalışan, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir ve tazminat talep edebilir.
5. Mobbing davası açmak için hangi belgeler gereklidir?
Cevap: Mobbing davası açmak için mobbing olaylarını belgeleyen yazışmalar, tanık ifadeleri, e-postalar ve varsa ses veya video kayıtları gibi deliller sunulmalıdır.
6. Mobbing nedeniyle işten ayrılabilir miyim?
Cevap: Evet, mobbing nedeniyle işten ayrılabilirsiniz. İş Kanunu’nun 24. maddesi kapsamında iş sözleşmenizi haklı nedenle feshedebilirsiniz.
7. Mobbing davası ne kadar sürede sonuçlanır?
Cevap: Mobbing davalarının sonuçlanma süresi, dava yoğunluğuna ve mahkemenin iş yüküne bağlı olarak değişebilir. Genellikle bu tür davalar birkaç ay ile bir yıl arasında sonuçlanabilir.
8. Mobbing tazminatı nasıl belirlenir?
Cevap: Mobbing tazminatı, mobbingin süresi, şiddeti ve çalışanın uğradığı zarar göz önünde bulundurularak mahkeme tarafından belirlenir. Ayrıca, Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları da tazminat miktarını etkileyebilir.
9. Mobbing davalarında tanık beyanlarının önemi nedir?
Cevap: Tanık beyanları, mobbing davalarında çok önemlidir. İşyerinde yaşanan mobbing olaylarına tanıklık eden kişilerin ifadeleri, davanın ispatında güçlü bir delil olarak kullanılabilir.
10. Mobbing davası açmak için avukata başvurmak zorunda mıyım?
Cevap: Mobbing davası açmak için avukata başvurmak zorunda değilsiniz, ancak hukuki süreçlerin karmaşıklığı ve mobbing davalarının delil toplama gerekliliği nedeniyle bir avukattan destek almanız tavsiye edilir.
11. Mobbing nedeniyle işten ayrıldığımda işsizlik maaşı alabilir miyim?
Cevap: Evet, mobbing nedeniyle iş sözleşmenizi haklı nedenle feshettiğinizde işsizlik maaşı alabilirsiniz. Ancak, bu durumu ispat etmeniz gerekmektedir.
12. Mobbing durumunda manevi tazminat talep edebilir miyim?
Cevap: Evet, mobbing durumunda manevi tazminat talep edebilirsiniz. İşverenin mobbing nedeniyle çalışanına verdiği psikolojik zarar için manevi tazminat ödemesi gerekebilir.
13. Mobbing ile ilgili yasal düzenlemeler nelerdir?
Cevap: Türkiye’de mobbing ile ilgili yasal düzenlemeler, Türk İş Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu kapsamında yer almaktadır. İşverenin, çalışanına sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlama yükümlülüğü vardır.
14. Mobbing davası açmak için zaman aşımı süresi var mı?
Cevap: Evet, mobbing davası açmak için belirli bir zaman aşımı süresi vardır. Genel olarak, mobbing olayının gerçekleştiği tarihten itibaren 5 yıl içinde dava açmanız gerekmektedir.
15. Mobbing nedeniyle uğradığım zararları nasıl ispat edebilirim?
Cevap: Mobbing nedeniyle uğradığınız zararları ispat etmek için yaşadığınız olayları belgeleyin, tanık ifadeleri toplayın ve varsa ses veya video kayıtları gibi deliller sunun. Ayrıca, doktor raporları ve psikolojik değerlendirmeler de önemli deliller arasında yer alır.
Kaynakça:
- Türk İş Kanunu
- Türk Borçlar Kanunu
- Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları
Bilgilendirme: Bu makale bilgi amaçlıdır ve hukuki tavsiye niteliği taşımamaktadır. Hukuki durumlarınızda bir avukata danışmanız önemlidir.
Bir yanıt yazın