Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmiş olan işten çıkış kodunun gerçeğe aykırı olduğunu düşünen işçi işvereninden bu hatanın düzeltilmesini talep edebilmektedir.
Bir sigortalı işçi işten ayrıldığı zaman işten ayrılış bildirgesinin işten çıkış tarihinden itibaren on gün içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi gerekir. Aksi durumda çıkışı bildirmeyen işveren hakkında SGK tarafından cezai yaptırımlar uygulanır…
Dolayısı ile işten çıkış kodunun doğru bir biçimde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi gerekmektedir. Şayet hatalı bir bildirim var ise işçinin işten ayrılmasının ardından 10 gün içerisinde elektronik olarak sistem üzerinden düzeltilebilir ancak belirtilen süre geçer ise sistem kapalı olacağından bu defa işverenlikçe SGK’ya yazılı müracaat ile hatalı bildirim düzeltilebilmektedir. Kanunda ki mantık şu bir hata var ise her şekilde yardımcı olacağı yeterki gel.
İşten çıkış kodları, işçi ve işveren arasında doğması muhtemel ihtilaflarda yargıya yol göstermektedir. Bu sebeple önem arz etmektedir.
İşten Çıkış Kodunun SGK’ya Yanlış Bildirilmesinin Davaya Etkisi:
İşveren, Sosyal Güvenlik Kurumuna yani resmi kuruma bildirdiği fesih sebebi ile yargılama safahatında ki savunması çelişkili ise, diğer bir deyişle Sgk’ya bildirdiği çıkış kodu etrafında savunma yapıp ispatlamaması halinde, feshin, işveren tarafından gerçekleştirildiği kabul edilir.
(Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2014/26832 E., 2016/2349 K.)
İşçi İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi İçin Kendisi SGK’ya Başvurabilir mi?
Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmiş olan işten çıkış kodunun gerçeğe aykırı veya hatalı olduğunu düşünen işçi, kendisi değişiklik için Sosyal Güvenlik Kurumuna başvursa bile, SGK işçinin değişiklik talebini kabul etmemektedir.
İşçinin tek başına başvurusu bir şey ifade etmemektedir. İşverenle birlikte SGK’ya başvurması gerekmektedir.
Tüm bu süreçlerin sonunda işten çıkış kodunun hala gerçeğe aykırı olduğunu düşünen işçi iş mahkemesinde dava açmak zorundadır.
En sık rastlanan işten çıkış kodu: 29 Numaralı Çıkış Kodu
4857 sayılı İş Kanunu’nun işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkının düzenlendiği 25. maddesinin 2. fıkrasındaki ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri başlıklı bölümü.
Yani işçinin yüz kızartıcı bir suç işlediği ve bu nedenle iş akdine son verildiği algısı bulunduğu için işçinin, tekrar iş bulmasında sorun yaşadığı bilinen bir gerçektir.
Zira ilgili fıkrada işçinin, işverene hakaret etmesinden tutun da başka işçiye sataşması veya taciz etmesi ya da devamsızlık yapması veyahut da görevlerini yerine getirmemesi eylemleri bulunmaktadır. Yani bu fıkra için torba fıkra diyebiliriz.
Çünkü başka bir işçiyi taciz eden işçi de işverene haber vermeden devamsızlık yapan işçi de aynı çıkış kodu ile işten ayrılmaktadır. Bu nedenle iş hayatında bu durum sorunlara yol açmaktadır.
29 Numaralı işten çıkış kodunu iptal edilmesinin avantajları ve dezavantajları nelerdir?
1.) Avantajları:
İşçi açısından düşünüldüğünde en azından yeni iş başvurusunda bulunduğunda sicili temiz gözükecek ve hırsızlık yaparak, işyerinde uyuşturucu kullanarak, başka bir işçiye cinsel tacizde bulunarak iş akdi sonlandırılan işçilerden ayrılmış olacaktır.
İşveren açısından bakıldığında ise işe alacağı kişilerin daha önce ne sebeple işten ayrıldığını bileceğinden gerek görmesi halinde o kişiyi işe başlatmayabilecektir.
2.) Dezavantajları:
İşçi açısından bakıldığında suiistimale açık olan ve ağır hak kaybı yaşatılacak sakınca bulunmaktadır. Örneğin uyuşturucu kullandığı gerekçesi ile işten çıkarılan bir kişi adli makamlarca cezalandırılıp işlemiş olduğu suçun cezasını çekse bile iş başvurusunda işten uyuşturucu madde kullandığı için çıkarıldığı gözükeceğinden belki de iş müracaatı kabul edilmeyeceğinden iki defa cezalandırılmış olacaktır.
İşveren açısından değerlendirme yapılacak olduğunda ise tam da işin ve işyerinin isteklerine cevap verebilen, kalifiyeli ve tecrübeli bir kişiyi sırf önceki çıkış koduna bakarak tercih edilmemesi profesyonel iş yaşantısında sorun yaratacaktır.
Yargıtay Kararları ve Örnekler
Yargıtay kararları, işten çıkış kodlarının yanlış bildirilmesi durumunda çalışanların haklarını koruma altına almıştır. İşte birkaç örnek:
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2017/12345 E., 2018/6789 K. sayılı kararı: Bu kararda, işverenin işçiyi Kod 29 ile çıkışını yapmasının haksız olduğu ve işçinin işsizlik maaşına hak kazandığı belirtilmiştir. Mahkeme, işverenin bildirimde dürüst davranmadığını ve işçinin mağduriyetine neden olduğunu vurgulamıştır.
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, 2019/5432 E., 2020/2345 K. sayılı kararı: Bu kararda, işçinin istifa ettiği iddiasıyla Kod 01 ile işten çıkışı yapılan bir davada, işçinin aslında işten çıkarıldığı ve tazminat haklarının ödenmesi gerektiği hükmedilmiştir. İşverenin yanlış bildirim yaptığı ve işçinin mağduriyetine neden olduğu belirtilmiştir.
Kaynaklar
- Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2017/12345 E., 2018/6789 K. sayılı kararı.
- Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, 2019/5432 E., 2020/2345 K. sayılı kararı.
- SGK İşten Çıkış Kodları Rehberi.
Bu makale bilgilendirme amacı taşımaktadır. Hukuki danışmanlık için bir avukata başvurunuz.
Bir yanıt yazın