Uzman Çavuşlara ve Sözleşmeli Erlere Komutanların Mobbing Uygulaması

Mobing özetle,

Herhangi bir işyerinde çalışan personellerin sistematik olarak taciz edilmeleri, rahatsız edici boyutta psikolojik baskı, şiddet gibi benzer davranışlarla karşılaşmaları anlamına gelmektedir. Uzman çavuslar ya da sözleşmeli erler gibi özellikle hiyerarşik olarak yapılanmış gruplarda ve yönetimin zayıf olduğu örgütlerde, gücü elinde tutan kişi, kişiler ya da gurup veya grupların, kendisi dışındaki diğerlerine yıldırma ve benzeri amaçlarla uzun süreli veya en azından belirli bir süreli sistematik olarak baskı uygulamasıdır.

Bu noktada uzman çavuş ve sözleşmeli erlerin bulunduğu Türk Silahlı Kuvvetlerinde  amire ve üste disiplini tesis etme amaçlı verilen bir takım yasal yetkilerin, kişisel ihtiras, husumet,  ego tatmini, güç gösterisi ve benzeri sebeplerle mobbing ve baskıya dönüşebilmesi oldukça sık karşılaşılan bir durumdur.

Devlet Kurumunda Mobbing Olur mu? 

Hangi devlet kurumunda olursa olsun kanuna uygun hareket etmek zorunda olan amir pozisyonu dahil tüm memurların normalde böyle eylemleri olmamalıdır. Ancak TSK da özellikle son dönemlerde uzman çavuşlar ve sözleşmeli erler bu konuda çok sorun yaşadıkları görülmektedir.

TSK’daki amir pozisyonundaki personelin önemli bir kısmı, meslek hayatının mutlaka belli bir periyodunda mobbinge maruz kaldığını ifade etmektedir. Bu da, TSK’da amir durumundaki personelin dörtte üçünü assubayların oluşturduğu dikkate alındığında; hemen her assubayın meslek hayatının bir bölümünde mobbinge maruz kaldığını göstermektedir ki bu da çok üzücü bir durumdur. Değişen kanunlar ve oluşturulan yeni statülerde sonrasında TSK da bu dönem bu baskı ve mobbingin muhataplarının sözleşmeli er ya da uzman çavuşlar olduğu görülmektedir.

TSK da İntihar Sayısı Artıyor

TSK’da yapılan araştırmalara göre ne yazık ki son 10 yıl içerisinde intihar sayısı, şehit sayısını geçmiştir. “Son 10 yılda teröre kurban giden şehit sayısı 818’dir. Rapor edilen bilgilere göre, aynı süre içerisinde kışlalarda 934 asker intihar etmiştir. En çok dikkat çeken istatistik ise son 2,5 yıldaki sayıdır. Son 2.5 yıl içerisinde 29 assubay intihar etmiştir. Asker intiharları, 2012 rakamlarına göre sivillerden 2,5 kat fazladır. 2012 Yılından beri de resmi rakam açıklanmamaktadır.Bu elbette devlet kurumlarının kökten kötülenmesi gerekçesi yapılamaz ancak sorunun büyümeden çözüm üretilmesi gerektiğini değiştirmez.

Mobbing Ne Şekilde Karşımıza Çıkıyor 

Mobing esasında yöntem anlamında çok sayıda metodla karşımıza çıkabilir. Ancak özellikle sözleşmeli er veya uzman çavusların yaşadığı problemlerden hareketle mobbing mağduru askerlerin % 42’si hakaretten, %30’u dayaktan, %28’i orantısız cezalardan, %24’ü sağlık hizmeti alamamaktan, %14’ü aşırı fiziksel aktiviteye zorlanmaktan, %14’ü tehdit edilmekten, %7’si rütbeli personelin şahsi işlerine koşturulmaktan, %7’si uykusuz bırakılmaktan şikâyetçidir. Bu toplum yüzde 100 ü geçti diyeceksiniz. Bunun sebebi aynı mağdurun birden fazla mobbing metoduna maruz kalarak bundan şikayetçi olması sebeplidir. Yani bir asker hem şiddet görüp hem orantısız cezalarla muhatap olup hem de hakarete maruz kalabilmektedir.

Mobbing Mağduru Sözleşmeli Er Ve Uzman Çavuşun Tazminat Hakkı

Mobbing eyleminde bulunan amirin eylemlerinden genel idare hukuku kuralları gereğince idare de sorumludur. Mobbinge maruz kalan, bu sebeple oldukça sikinti yaşayan personel bu durumu öncelikle kuruma yazılı başvuru ile bildirecek çözüm üretilmezse tazminat davası açabilecektir. Durumun vehametine göre görev yeri değişikliği başvurusu yapıp kabul edilmezse bu konuda da dava açabilir. 

Tazminat davası ise yaşanılan durumdan dolayı kişide kalıcı bir psikolojik rahatsızlık oldu ise maddi tazminat ve kalıcı bir hasar olsa da olmasa da yaşanılan acı elem ve keder nedeniyle manevi tazminat şeklinde karşımıza çıkmaktadır.

Konuya ilişkin ofisimizden ONLİNE DANIŞMANLIK hizmeti alabilirsiniz.

---

TSK da Mobbing Vakalarının Azalması İçin Ne Gibi Çözümler Getirilebilir

Askerin önce insan olduğu düşünülerek baskı ve mobbingin önlenmesi ve bu sebeple karşımıza çıkan intiharların tamamen ortadan kaldırılması amacıyla sayılan önemlerin alınması önem arz etmektedir. Çözüm önerileri geliştirilebilir elbette.

1. Mesleğin başlangıç yeri olan Askeri okullarda mobbing konusunda duyarlılık ve farkındalık oluşturulmaya yönelik seminer, panel, konferans ve benzeri etkinlikler organize edilmeli; bunun yanında özellikle psikoloji ve insan hakları dersinin etkin eğitimler verilecek şekilde müfredata eklenmesi sağlanmalıdır.
   “Kişiye önce insan sonra asker olduğu bilinci aşılanmalıdır. “
   Kişiye insan olarak her zaman asker olarak zorunlu durumlarda ihtiyacımız olduğu unutturulmamalıdır.
   
2. TSK’daki amir personelin tamamına mobbing konusunda duyarlılık ve farkındalık kazandırılması ve yeni gelen nesille bağ kurulabilmesi amacıyla meslek içi eğitim verilmelidir.
   
3. Askeri Ceza Kanunun 117. Maddesine yer alan asta müessir fiil suçunun ve Askeri Ceza Kanunun 111. Maddesinde yer alan hak edilmemiş ve müsaade olunmamış cezayı kasten vermek ve Askeri Ceza Kanunun 110. Maddesin yer alan mağdunun şikayetnamesini saklamak veya geri aldırmak suçlarında öngörülen cezalar arttırılarak caydırıcılık sağlanmalıdır.
   
4. 6413 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanununda yer alan bir yıl içerisinden 18 puan disiplin cezası verilenlerin TSK’dan ilişkisinin kesilmesi uygulamasına son verilmeli ya da bu konuda daha gerçekçi,  insaflı ve denetime elverişli  düzenlemeler yapılmalıdır.
   
5. 6413 sayılı TSK’ Disiplin Kanunda yer alan ve uygulamada mobbing yöntemi olarak kullanılabilen( maalesef çokça kullanılan )  ve disiplinsizlik filleri olarak değerlendirilen soyut suç ithamları kanun metninden çıkarılmalıdır.

---

Elimizden geldiğince büyük sorunlar haline dönüşen, en çok da  son zamanlarda sözleşmeli er ya da uzman çavuslarin maruz kaldığı mobbing ve baskı olaylarını izah etmeye çalıştık. Faydalı olması ve böyle olayların hiç olmaması dileğiyle. Saygılar.

Bu konu hakkındaki benzer makalelerimiz için tıklayın