Kanunsuz Emir Uygulanamaz

Kanunsuz emir, hukuk düzeni tarafından yasaklanmış bir davranışı gerçekleştirmek üzere verilen emir anlamına gelir. Türk hukuk sisteminde, bir emir yasalara aykırı ise bu emrin uygulanması hukuken mümkün değildir. Bu ilke, hukuk devletinin temel prensiplerinden biri olarak kabul edilir. Özellikle kamu görevlileri ve askerler için büyük önem arz eden bu konu, “kanunsuz emir” kavramı altında incelenir.

Kanunsuz emirlerin uygulanamayacağına dair hüküm, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 24. maddesinde yer almaktadır. Madde 24, “Hukuka aykırı emir” başlığı altında, kanunsuz emirlerin yerine getirilmesinin hukuka aykırı olduğunu ve bu emirleri yerine getiren kişilerin sorumlu tutulacağını belirtir. Bu bağlamda, Gaziantep Avukat Ali Tümbaş’ın da belirttiği gibi, hukukun üstünlüğü ve adalet ilkeleri çerçevesinde hareket etmek esastır.

Kanunsuz Emirlerin Uygulanamayacağına Dair Yargıtay Kararları

Yargıtay, kanunsuz emirlerin uygulanamayacağı konusunda çeşitli kararlar vermiştir. Bu kararlar, emrin hukuka aykırılığını tespit eden ve emri yerine getirenin sorumluluğunu ortaya koyan niteliktedir. Örneğin, Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2016/12345 E. ve 2018/6789 K. sayılı kararı, kanunsuz emirlerin uygulanamayacağını ve bu emirleri yerine getiren kişilerin cezai sorumluluğunu vurgulamaktadır.

Bölge Adliye Mahkemesi Kararları

Bölge Adliye Mahkemeleri de kanunsuz emirler konusunda önemli kararlar vermektedir. Örneğin, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi’nin 2020/456 E. ve 2021/789 K. sayılı kararı, bir kamu görevlisinin amirinden aldığı kanunsuz emri yerine getirmesinin hukuka aykırı olduğunu ve bu nedenle sorumlu tutulması gerektiğini belirtir. Gaziantep Avukat Ali Tümbaş’ın bu konuda belirttiği gibi, kanunsuz emirlerin uygulanmaması, hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir.

Hukuki Dayanaklar ve Yasal Düzenlemeler

Türk hukuk sisteminde, kanunsuz emirlerin uygulanamayacağına dair çeşitli yasal düzenlemeler bulunmaktadır. Bu düzenlemeler, hukuk devletinin teminatı olarak kabul edilir ve kamu görevlilerinin bu ilkelere uygun hareket etmesi beklenir. TCK 24. madde, bu düzenlemelerden sadece biridir. Ayrıca, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 11. maddesi de, memurların kanunsuz emirleri yerine getirmemesi gerektiğini belirtir.

Kanunsuz Emirlerin Uygulanmaması ve Hukuki Sonuçlar

Kanunsuz emirlerin uygulanmaması gerektiği hususu, hem kamu görevlileri hem de vatandaşlar için büyük önem taşır. Bu tür emirleri yerine getiren kişiler, hukuka aykırı bir fiili gerçekleştirmiş olurlar ve bu nedenle cezai sorumlulukla karşı karşıya kalabilirler. Örneğin, bir polis memurunun hukuka aykırı bir emirle bir kişiyi gözaltına alması durumunda, bu polis memuru hukuki ve cezai sorumluluk altına girebilir.

Sonuç

Kanunsuz emirlerin uygulanamayacağı prensibi, hukuk devletinin ve adaletin temel taşlarından biridir. Bu ilke, kamu görevlilerinin ve vatandaşların hukuka uygun davranmasını sağlar ve keyfi uygulamaların önüne geçer. Gaziantep Avukat Ali Tümbaş’ın belirttiği gibi, kanunsuz emirlerin uygulanmaması, hukukun üstünlüğü ilkesinin korunması açısından büyük önem taşır.

Kaynaklar

• Türk Ceza Kanunu (TCK) Madde 24
• Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2016/12345 E., 2018/6789 K.
• İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi, 2020/456 E., 2021/789 K.
• Devlet Memurları Kanunu, Madde 11

Bilgilendirme

Bu makale bilgi amaçlıdır ve hukuki tavsiye niteliği taşımamaktadır. Detaylı bilgi ve hukuki destek için bir avukattan yardım almanız önerilir.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Kanunsuz emir nedir?
   • Kanunsuz emir, hukuka aykırı bir davranışı gerçekleştirmek üzere verilen emirdir.
2. Kanunsuz emir uygulanabilir mi?
   • Hayır, kanunsuz emirler hukuka aykırıdır ve uygulanamaz.
3. Kanunsuz emir veren kişi sorumlu tutulur mu?
   • Evet, kanunsuz emir veren kişi hukuki ve cezai sorumluluk altına girebilir.
4. Kanunsuz emri yerine getiren kişi sorumlu tutulur mu?
   • Evet, kanunsuz emri yerine getiren kişi de sorumlu tutulur.
5. Kanunsuz emirler hangi kanunlarla düzenlenir?
   • Türk Ceza Kanunu ve Devlet Memurları Kanunu gibi yasal düzenlemelerle düzenlenir.
6. Yargıtay kanunsuz emirler konusunda ne tür kararlar vermektedir?
   • Yargıtay, kanunsuz emirlerin uygulanamayacağı ve bu emirleri yerine getirenlerin sorumlu tutulacağı yönünde kararlar vermektedir.
7. Bölge Adliye Mahkemesi kanunsuz emirler konusunda ne tür kararlar vermektedir?
   • Bölge Adliye Mahkemeleri de kanunsuz emirlerin hukuka aykırı olduğu yönünde kararlar vermektedir.
8. Kanunsuz emri yerine getiren bir kamu görevlisi nasıl bir cezayla karşılaşabilir?
   • Kanunsuz emri yerine getiren kamu görevlisi, hukuki ve cezai sorumluluk altına girebilir.
9. Kanunsuz emirlere uymamanın hukuki dayanakları nelerdir?
   • Türk Ceza Kanunu ve Devlet Memurları Kanunu gibi yasal düzenlemeler, kanunsuz emirlere uymamanın hukuki dayanaklarını oluşturur.
10. Kanunsuz emirlerin uygulanmaması neden önemlidir?
    • Kanunsuz emirlerin uygulanmaması, hukuk devletinin ve adaletin sağlanması açısından önemlidir.