Yabancılar Agi’den Yararlanabilir mi?
En çok karşılaşılan sorulardan biri de Yabancılar Agi’den Yararlanabilir mi sorusudur. Yabancı uyruklu çalışanların ülkemizde gelir elde etmesinin sonucunda bordrolarında asgari geçim indirimi uygulanıp uygulanmayacağı konusuna açıklık getireceğiz.
Konuyu 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu açısından incelediğimizde, “gerçek usulde vergilendirilen” , “Türkiye’de yerleşik” çalışanlar “tam mükellefiyete tabi” olup, bu kişilerin elde ettikleri ücret gelirlerine AGİ uygulanmaktadır.
Konuyu daha iyi anlayabilmek için yukarıda belirtilen hukuki tanımları ele almakta yarar vardır.
Türkiye’de Yerleşik Olma
GVK Md. 1’e göre
İkametgahı Türkiye’de bulunanlar. (İkametgah bir kimsenin yerleşmek niyeti ile oturduğu yer olup, Medeni Kanunun 19’uncu ve müteakip maddelerinde açıklanmıştır)
Bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar (Geçici ayrılmalar Türkiye’de oturma süresini kesmez).
Türkiye’de yerleşmiş sayılırlar.
Tam Mükellefiyete Tabi Olma
Türkiye’de yerleşmiş olan gerçek kişilerin Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirileceği hükme bağlanmıştır. (GVK Md. 3/1.)
Bu açıklamalar ışığında Türkiye’de bir işletmede ücret karşılığı çalışan ve Türkiye’ye yerleşmek için gelip altı aydan fazla kalması nedeniyle tam mükellef kapsamına giren yabancı çalışanlar Asgari Geçim İndiriminden yaralandırılacaklardır.
İstisna
Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler Gelir Vergisi’nden müstesna olduğundan AGİ uygulaması da söz konusu olmayacaktır.
İşçi Maaş Alacağı Davası Faiz
Maaş alacağı davasında ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır. Faiz oranının tespitinde kamu-özel banka ayrımı yapılmamaktadır. Davacı tarafça talep edilmese dahi; ücret alacağında mevduata uygulanacak en yüksek faiz oranı uygulanır. Faiz başlangıcı; işverenin temerrüde düşürüldüğü tarihtir.
Asgari Ücret
Asgari ücret kavramı Borçlar Hukuku’nun sözleşme serbestisinin alt sınırını oluşturur. 4857 sayılı Kanun’un 39. Maddesinde asgari ücreti belirleme yetkisi Asgari Ücret Tespit Komisyonu’na verilmiş ve en geç iki yılda bir belirleneceği düzenlenmiştir.
İşçiye Kanunla belirlenen fazla mesai harici azami çalışma süresi (4857 sayılı İş Kanunu md.41’e göre bu süre haftalık 45 saattir.) için asgari ücretten az ücret verilmez. Asgari Ücret, Tespit Komisyonu tarafından brüt olarak belirlenir.
En son kararlaştırılan 01.01.2022-31.12.2022 dönemi asgari ücret tarifesi brüt 5.004,00 TL net 4.253,40 TL olarak belirlenmiştir.
Kısmi Süreli Çalışmalarda Ödenecek Ücret
4857 sayılı İş Kanunu’nun 13. Maddesinin 2. Fıkrası; “Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin kısmî süreli olmasından dolayı tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz. Kısmî süreli çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri, tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir.” düzenlemesini içermektedir.
Bahsi geçen maddede eşit işlem borcu gereğince kısmi süreli çalışan işçiye tam süreli çalışan işçiden farklı bir ücret kararlaştırılamaz. Ancak, tam süreli işçiye ödenen ücretin çalışılan süreye göre oranlanarak ödenmesine olanak sağlanmıştır. Tam süreli işçiye asgari ücret ödeniyorsa kısmi süreli çalışan işçiye de asgari ücretin oranlı bölümünün ödenmesi mümkündür. Bu husus İş Kanunu m.39’a aykırılık oluşturmaz.
Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın