SİBER SUÇLAR
İnternet otonom bir yapıya sahiptir. Her biri kendi içinde bağımsız yönetilen, denetlenen ağlardan oluşmuştur. Bu anlamda değerlendirildiğinde bireysel anlamda denetlenen ancak global anlamda yönetim ve denetime tam olarak sahip olmayan bir yapıdır.
Bu özgür ortam insanlara çok değişik alanlarda kolaylıklar sağladığı kadar bir takım suçların rahatlıkla işlendiği bir mekan da yaratmıştır. İnternet kullanımının artışına paralel olarak internet üzerindeki yasadışı içeriğe sahip yayınlarda büyük bir artış olmuştur. Siber uzay ortamında işlenen siber suç olgusu ortaya çıkmıştır.
I. İnternet Servis Sağlayıcılar (ISS)
İnternetin kullanıcılara ulaştırılmasına ve kullanıcıların kullanımına sunulmasına aracılık eden unsurlar internet servis sağlayıcılar (ISS) dir.
ISS’ yi kullanıcıların internete erişimini sağlayan ve/ veya elektronik hizmetlerin kullanıcıların kullanımına sunulmasına aracılık eden gerçek ve tüzel kişiler olarak tanımlayabiliriz.
Avrupa Konseyi Siber Suç Hakkındaki Sözleşmenin 1. Maddesine göre hizmet sağlayıcı şöyle tanımlanmıştır
:i “ Hizmet sağlayıcı terimi aşağıdaki anlamları içerir:
1. Hizmetlerinden faydalanan kullanıcılara bir bilgisayar aracılığıyla iletişim kurma imkanı sağlayan her türlü kamu ve özel sektör tüzel kişisi ve,
2. Söz konusu iletişim hizmeti veya bu hizmetin kullanıcıları adına bilgisayar verilerini işleyen veya saklayan diğer her türlü kişi ve kuruluş.”
ISS’ler internetin giriş kapısıdır. Kullanıcı bir ISS ile anlaşma yapmadan internet ağına dahil olamaz.
II. ISS’lerin Ceza Muhakemeleri Hukukuna Ait Sorumlulukları
İnternet ortamı yapısı gereği anonimdir. Özel hayatın gizliliği ilkesi gereği internette gezinen ve işlem yapan kullanıcıların kimliği ile ilgili veriler gizlidir. İnternet ortamında anonim kalmak kullanıcı bilgilerinin ISS’ye verilmesine engel değildir. Fakat burada önemli olan ISS’nin bu bilgileri kişisel bilgilerin gizliliği prensibi gereğince saklı tutmasıdır.
İnternet ortamında yer alan bir kullanıcının saptanması ceza hukukunun başlıca problemlerindendir. İnternet suçlarında fiil internet erişimi ile işlendiğinden failin kimliğinin tespiti birinci derecede çözümü gereken bir sorundur. Failin kimliğinin tespitinde ISS’nin rolü yadsınamaz. İnternetin özgürlükçü yapısı gereği kişisel bilgilerin gizli tutulması ceza hukuku kurallarının uygulanmasını imkansız kılmaktadır.
Öncelikle failin kimliğinin tespitinin teknik açıdan mümkün olup olmadığı araştırılmalıdır. ISS abonelerine sürekli IP verememektedir. Abone bağlandığı anda ISS geçici bir IP numarası vermektedir. Bu IP numarası daha sonra başka aboneler tarafından da kullanılmaktadır.
ISS’ler abonelerin girdiği andaki IP numarasını server’larında 3 gün süreyle saklayabilmektedir. 3 gün sonra sistem otomatik olarak bu bilgileri silmektedir. Dolayısıyla internet suçu ile ilgili olarak savcılığa bir suç duyurusu yapıldıktan sonra savcılık 3 gün içerisinde ISS’den bilgi istemezse fail tespit edilememektedir. ISS’ler bu bilgileri uzun süre saklamanın altından kalkılamaz bir maliyete sebep olduğu gerekçesi ile bilgileri koruyamamaktadırlar.
Yukarıda açıklamaya çalıştığımız durumlar Türk Ceza Kanunu ile de düzenlenmiştir. Şöyle ki;
ONUNCU BÖLÜM
Bilişim Alanında Suçlar
Bilişim sistemine girme
Madde 243- (1) Bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak giren veya orada kalmaya devam eden kimseye bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilir.
(2) Yukarıdaki fıkrada tanımlanan fiillerin bedeli karşılığı yararlanılabilen sistemler hakkında işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir.
(3) Bu fiil nedeniyle sistemin içerdiği veriler yok olur veya değişirse, altı aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(4) (Ek: 24/3/2016-6698/30 md.) Bir bilişim sisteminin kendi içinde veya bilişim sistemleri arasında gerçekleşen veri nakillerini, sisteme girmeksizin teknik araçlarla hukuka aykırı olarak izleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası il e cezalandırılır
Sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme
Madde 244- (1) Bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen veya bozan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Bir bilişim sistemindeki verileri bozan, yok eden, değiştiren veya erişilmez kılan, sisteme veri yerleştiren, var olan verileri başka bir yere gönderen kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır
243. Maddenin Açıklaması
Maddenin ilk fıkrası ile birlikte hukukumuz bilişim sisteminin her alanına yetkisiz olarak her ne suretle olursa olsun girmeyi ve girdikten sonra orada kalmayı suç olarak saymıştır. Buna maddeye ilişkin emsal niteliğinde Yargıtay kararları mevcuttur.
Anayasadaki “özel hayat” ve “mülkiyet hakkı” maddelerine uygun bir düzenleme olan 243. madde Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesinde ki yasa dışı erişime ilişkin 2. maddeye de paralel bir düzenlemenin Türk Hukuku’na aktarılmış halidir. Eski TCK’de düzenlenmemiş olan “bilişim sistemine yetkisiz girilerek içindeki bilgilerin ele geçirilmeden öğrenilmesi” şeklindeki bilişim sistemlerinin salt güvenliğinin ihlali de artık isabetli bir şekilde suç sayılmıştır.
Netice olarak hayatımızın her alanında yer alan bilgi ve iletişim teknolojileri benzeri görülmemiş ekonomik ve toplumsal değişimlere yol açmaktadır.Bunun da yeni suç türlerinin ortaya çıkması ve eski suçların yeni teknolojiler aracılığıyla gerçekleştirilmesi gibi negatif bir sonuç yaratmaktadır.
Bilişim ortamında işlenen suçların hızlı bir şekilde artması, bu suçların ortaya çıkarılmasında yaşanan güçlükler, bu tür suçların işlenmesinin kolay olması, ortaya çıkan zararların fazlalığı ve sınır tanımazlığı uluslararası yasal düzenlemeleri gündeme taşımaktadır. Bu şekilde ISS Aboneliklerinden veya İnternet ortamı içerisinde yaşanılan ve ceza hukuku boyutu taşıyan hadiselerde Siber ve Bilişim Suçları alanında uzman bir hukukçudan yardım alınmaması durumunda hak kaybı yaşanacağı aşikardır.