Evlilik Nedeniyle İstifa Ederek Kıdem Tazminatı Alınır mı?
Hukuk büromuzun sitesine gelen soruların bazıları evlenen kadın işçilerden gelmektedir. Bunlardan bazıları; evlendim istifa edip kıdem tazminatı alabilir miyim? Evlenme nedeniyle işten nasıl ayrılırım? Evlilik nedeniyle istifa edip kıdem tazminatı aldıktan sonra başka bir işte çalışabilir miyim? Evlilik nedeniyle işten ayrıldığımda işsizlik ödeneği alabilir miyim? Sorularıdır.
Bilindiği gibi 1475 sayılı İş Kanunun 14. maddesinde sayılan kıdem tazminatına hak kazanılan durumlar bulunmaktadır. Kıdem tazminatı için 1 yıllık süre şartı vardır. Buna ek olarak evlenen kadınlar için İş Kanunu ayrıcalık tanımıştır.
Ülkemizde evlenen kadınların çalışma ihtimal ve hevesinin azalması, şartlarının zorlaşması ve Türkiye sosyolojik düzeninde eş baskısı ile işi bırakma durumu olabileceğinden ve bu durumun iş dünyasında dejavantajlı olan kadınlar için ayrıca bir dejavantaj teşkil edebileceğinden, İş Kanunu buna uygun düzenleme yapmış ve evlendiği tarihten 1 yıl içerisinde istifa eden kadın işçinin kıdem tazminatını alabileceğini düzenlemiştir.
T.C.YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E. 2012/10999
K. 2014/16076
T. 20.5.2014
• EVLİLİK NEDENİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ ( Kadının Toplumsal Sorumluluğu Nedeniyle Böyle Bir Hakkı Bulunduğu/Davacı İşçinin Kıdem Tazminatı Talebinin Kabulü Gereği – Kadının İstifadan Sonra Başka Bir İşyerine Girmesinin Eldeki Davada Hakkın Kötüye Kullanılması Anlamına Gelmediği )
• YILLIK İZİN VE FARK ÜCRET ALACAĞININ ÖDETİLMESİ TALEBİ ( İşçi Alacağı/Bayan İşçinin Evlilik Nedeniyle İş Sözleşmesini Fesih Hakkı – Kadın İşçinin Evlilik Nedenine Bağlı Feshinin Ardından Kısa Bir Süre Sonra Yeniden Çalışmasının Gereklerinin Ortaya Çıkmış Olabileceği/Çalışma Hak ve Hürriyeti )
• KADIN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI TALEBİNİN KABULÜ ( Evlilik Nedeniyle Bir Yıl İçerisinde Sözleşmeyi Fesih Hakkını Kullandığı – Daha Sonradan Başka Bir İşyerinde Çalışmasının Hakkın Kötüye Kullanılması Anlamına Gelmediği/Yeninden Çalışmayı Gerektirir Bir Durumun Ortaya Çıkabileceğinin Kabulü )
• SÖZLEŞMEYİ FESİH HAKKININ BİR YIL İÇERİSİNDE KULLANILDIĞI ( Kadın İşçinin Evlilik Nedenine Bağlı Feshinin Ardından Kısa Bir Süre Sonra Yeniden Çalışmasının Gereklerinin Ortaya Çıkmış Olabiceği – Eldeki Davada Hakkın Kötüye Kullanılması Durumu Bulunmadığı/Evlilik Nedeniyle Aktin Feshi )
• ÇALIŞMA HAK VE HÜRRİYETİNİN ORTADAN KALDIRILAMAYACAĞI ( Kadının İş Aktini Süresi İçerisinde Feshetmiş Olduğu/Davacı İşçinin Kıdem Tazminatı Talebinin Kabulü Gereği – İş Aktinin Evlilik Sebebiyle Sona Erdirildiği/Evliliğin Kadına Yüklediği Toplumsal Sorumluluğun Bir Gereği Olarak Belirtilen Fesih Hakkı Tanınmış Olduğu )
1475/m. 14/1
4857/m. 120
ÖZET : Davacı, yıllık, izin ücreti ve fark ücret alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.Yerel mahkeme davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.Kadın işçinin, iş sözleşmesini evlilik nedenine dayalı olarak feshine rağmen başka bir işte çalışmaya başlamasının yasal hakkın kötüye kullanımı olup olmadığı her bir somut olay yönünden ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
Evliliğin kadına yüklediği toplumsal sorumluluğun bir gereği olarak yasada belirtilen fesih hakkı tanınmıştır. Çalışma hayatının evlilikle birlikte gereği gibi yürütülemeyeceği düşüncesi, aile birliğinin korunması ve kadının aile ile ilgili görevleri, yasa koyucuyu bu doğrultuda bir düzenlemeye yöneltmiştir. Bununla birlikte Anayasal temeli olan çalışma hak ve hürriyetinin ortadan kaldırılması düşünülemez.
Kadın işçinin evlilik nedenine bağlı feshinin ardından kısa bir süre sonra yeniden çalışmasının gerekleri ortaya çıkmış olabilir.Hatta kadın işçi evlilik nedenine dayalı feshin ardından ara vermeksizin başka bir işyerinde çalışmaya başlayabilir ve bu durum evliliğin kadına yüklediği görevlerin yerine getirilmesi noktasında daha olumlu sonuçlar doğurabilir.
Somut olayda; dosyada bulunan evlilik cüzdanı suretinden davacı işçinin 2.8.2008 tarihinde evlendiği, 6.7.2009 tarihli istifa dilekçesine göre sözleşmeli olarak çalıştığı davalı yanında artık çalışmak istemediğini bildirdiği, davacının dava dilekçesinde iş akdini evlenmesi gerekçesi ile feshettiğini beyan ettiği, iş akdinin kanunda öngörülen 1 yıllık süre içerisinde feshedildiği anlaşılmakla davacı işçinin kıdem tazminatı talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.
DAVA : Davacı, yıllık, izin ücreti ve fark ücret alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, istemi kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : A- ) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekil dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin iş akdini evlendiği için feshettiğini, yıllık izinlerinin eksik kullandırıldığını, ücretinin 750 TL olduğunu fakat son aya dair ücretinin asgari ücret kadar kısmının ödendiğini iddia ederek kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin, fark ücret alacaklarının davalıdan tahsilini istemiştir.
B- ) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle davacının istifa ettiğini, istifasında evlilikten bahsetmediğini, ücretlerinin ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
C- ) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D- ) Temyiz:
Kararı davacı yasal süresi içerisinde temyiz etmiştir.
E- ) Gerekçe:
1- ) Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- ) Taraflar arasında iş sözleşmesinin bayan işçi tarafından evlilik sebebiyle feshedilip feshedilmediği ve buna göre kıdem tazminatı hakkının doğup doğmadığı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 Sayılı İş Kanunu‘nun 120 maddesi yollamasıyla, halen yürürlükte olan 1475 Sayılı Kanunun 14m maddesinin 1. fıkrasında, bayan işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde evlilik sebebiyle kıdem tazminatına hak kazanabilecek şekilde feshedebileceği hükme bağlanmıştır. Kadın işçinin evlilik sebebiyle fesih hakkı, evlilik tarihinden itibaren başlar. Bu hak, sadece bayan eşe tanınmış olup, resmi evlilik işleminin tamamlanmasından itibaren bir yıl içinde kullanılmalıdır.
Kadın işçinin evlilik öncesinde bu hakkını kullanması da olanaksızdır. Yine evlilik öncesi çeşitli işlemlerin yapılmasının işe devamsızlık noktasında geçerli mazereti oluşturup oluşturmayacağı her bir olay yönünden değerlendirilmelidir.
Kadın işçinin Kanunun tanıdığı fesih hakkını kullanması halinde, kıdem tazminatı talep hakkı doğar. Feshin işverence kabul edilmesi gerekmez. Aynı zamanda işçinin işverene ihbar öneli tanıması zorunluluğu da bulunmamaktadır.
Kadın işçinin, iş sözleşmesini evlilik nedenine dayalı olarak feshine rağmen başka bir işte çalışmaya başlamasının yasal hakkın kötüye kullanımı olup olmadığı her bir somut olay yönünden ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Evliliğin kadına yüklediği toplumsal sorumluluğun bir gereği olarak yasada belirtilen fesih hakkı tanınmıştır.
Çalışma hayatının evlilikle birlikte gereği gibi yürütülemeyeceği düşüncesi, aile birliğinin korunması ve kadının aile ile ilgili görevleri, yasa koyucuyu bu doğrultuda bir düzenlemeye yöneltmiştir. Bununla birlikte Anayasal temeli olan çalışma hak ve hürriyetinin ortadan kaldırılması düşünülemez. Kadın işçinin evlilik nedenine bağlı feshinin ardından kısa bir süre sonra yeniden çalışmasının gerekleri ortaya çıkmış olabilir.
Hatta kadın işçi evlilik nedenine dayalı feshin ardından ara vermeksizin başka bir işyerinde çalışmaya başlayabilir ve bu durum evliliğin kadına yüklediği görevlerin yerine getirilmesi noktasında daha olumlu sonuçlar doğurabilir.
Somut olayda; dosyada bulunan evlilik cüzdanı suretinden davacı işçinin 2.8.2008 tarihinde evlendiği, 6.7.2009 tarihli istifa dilekçesine göre sözleşmeli olarak çalıştığı davalı yanında artık çalışmak istemediğini bildirdiği, davacının dava dilekçesinde iş akdini evlenmesi gerekçesi ile feshettiğini beyan ettiği, iş akdinin kanunda öngörülen 1 yıllık süre içerisinde feshedildiği anlaşılmakla davacı işçinin kıdem tazminatı talebinin kabulüne karar verilmesi gerekirken reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın, yukarda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenmesi halinde ilgiliye iadesine, 20.05.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Bu konu hakkında benzer makalelerimiz için tıklayın