Boşanma, evlilik birliğinin sona ermesi anlamına gelir ve bu süreçte birçok hukuki konu gündeme gelir. Bu konulardan biri de mal rejimi ve katkı payıdır.
Mal rejimi, evlilik birliği içinde edinilen mal varlığının nasıl paylaşılacağına dair bir düzenlemedir. Türk Medeni Kanunu’na göre, evlilik birliği içinde edinilen mallar eşler arasında eşit olarak paylaşılır. Ancak, mal rejimi sözleşmesi yapılmışsa, bu düzenleme farklılık gösterebilir. Mal rejimi sözleşmesi, evlilik öncesi veya sonrası yapılabileceği gibi, noter huzurunda yapılması gerekmektedir.
Katkı payı ise, evlilik birliği içinde edinilen mal varlığının hangi eş tarafından ne kadar katkı ile edinildiğini belirlemeye yönelik bir kavramdır. Türk Medeni Kanunu’na göre, eşlerin katkıları oranında mal paylaşımı yapılması gerekmektedir. Katkı payı hesaplanırken, mal varlığına yapılan para, emek ve diğer katkılar dikkate alınır.
Boşanma sürecinde, mal rejimi ve katkı payı konuları önem kazanır. Boşanma davası açıldığında, mahkeme tarafından mal varlığı tespiti yapılır ve bu tespit sonucunda mal paylaşımı yapılır. Mal paylaşımı sırasında, eşlerin katkıları göz önünde bulundurulur ve mal varlığına yapılan katkılar hesaplanarak paylaşım yapılır.
Mal rejimi ve katkı payı konularında, evlilik öncesi veya sonrası yapılan sözleşmelerin büyük önemi bulunmaktadır. Bu sözleşmeler sayesinde, evlilik birliği içinde edinilen mal varlığı nasıl paylaşılacağına dair düzenlemeler yapılabilmektedir. Ayrıca, sözleşmeler sayesinde eşlerin katkıları da belirlenebilmekte ve mal paylaşımı daha adil bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir.
Boşanma sürecinde mal rejimi ve katkı payı konularının yanı sıra, velayet, nafaka ve maddi tazminat gibi konular da gündeme gelebilir. Bu konularda da hukuki düzenlemeler bulunmaktadır ve bu düzenlemelere uygun şekilde hareket edilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, boşanma sürecinde mal rejimi ve katkı payı gibi konular büyük önem taşımaktadır. Eşlerin bu konularda doğru bilgi sahibi olmaları ve hukuki düzenlemelere uygun şekilde hareket etmeleri gerekmektedir. Ayrıca, evlilik öncesi veya sonrası sözleşmelerin yapılması da bu konularda daha adil bir sonuç elde edilmesini sağlayacaktır.
YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 2007/1097 K. 2007/17749 T. 25.12.2007
ÖZET : Davacının ziynetleri satılmak suretiyle davaya konu aracın edinilmesine katkıda bulunduğu kanıtlanmıştır. Araç, evlilik birliği sırasında taraflar arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli bulunduğu dönemde edinilmiştir. Mahkemece, araç ve ziynetlerin katkı tarihindeki değerleri belirlenip davacının katkı oranının tespiti, daha sonra aracın tasfiye tarihindeki değeri esas alınarak değer artış payının belirlenmesi gerekir.
Değer artış payı ve katılma alacağı hesabında tasfiye tarihinin boşanma ve mal rejiminin sona erdiği tarih olmayıp, tasfiye veya değer artış payına yönelik açılmış bulunan davanın karar tarihi olduğu gözönüne alınmalıdır.
DAVA : Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hükmün temyizen murafaa icrası suretiyle tetkiki istenilmekle, dosyadaki bütün kağıtlar okunup, gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Davacı, davalı tarafından 05.07.2002 tarihinde satın alınan 06 … … plakalı minibüsün edinilmesine ziynetlerini satmak suretiyle katkıda bulunduğundan bahisle, değer artış payı ( TMK. m. 227 ) alacağı isteminde bulunduğu gibi, aynı zamanda söz konusu aracın evlilik birliği içerisinde edinildiğini, edinilmiş mal olduğunu, mal rejiminin tasfiyesi ve katılma alacağı ( TMK. m. 231/1 ) isteminde bulunmuştur.
Mahkemece yapılan araştırma ve alınan bilirkişi raporları denetime ve hüküm kurmaya elverişli değildir.
Toplanan delillerden tarafların 08.10.2000 tarihinde evlendikleri, 11.06.2003 tarihinde açılan boşanma davasının boşanma ile sonuçlandığı, kararın 04.04.2005 tarihinde kesinleştiği, taraflar arasındaki edinilmiş mallara katılma rejiminin boşanma dava tarihi olan 11.06.2003 tarihinde sona erdiği ( TMK. m. 225 ) anlaşılmaktadır.
Davacının ziynetleri satılmak suretiyle davaya konu aracın edinilmesine katkıda bulunduğu kanıtlanmıştır ( TMK. m. 227/1 ) . Araç, evlilik birliği sırasında taraflar arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin ( TMK. m. 218-241 ) geçerli bulunduğu 05.07.2002 tarihinde edinilmiştir. Mahkemece, araç ve ziynetlerin katkı tarihindeki değerleri belirlenip davacının katkı oranının tespiti, daha sonra aracın tasfiye tarihindeki değeri esas alınarak değer artış payının belirlenmesi gerekir.
Katılma alacağı isteğinde ise, edinilmiş mal her eşin mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir ( TMK. m. 219/1 ) . Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait malvarlığı değerleri o eşin kişisel malıdır ( TMK. m. 220/2 ) . Bu ilkeler doğrultusunda tarafların varsa kişisel mallarının katılma alacağı hesabından düşülmesi, her eşin edinilmiş mallarından bu mallara ilişkin borçların çıkarılması suretiyle artık değerin ( TMK. m. 231 ) belirlenmesi ve artık değerin yarısı üzerinde diğer eşin hak sahibi olduğu düşünülmelidir ( TMK. m. 236 ) .
Değer artış payı ( TMK. m. 227 ) ve katılma alacağı ( TMK. m. 231, 236 ) hesabında tasfiye tarihinin boşanma ve mal rejiminin sona erdiği tarih olmayıp, tasfiye veya değer artış payına yönelik açılmış bulunan davanın karar tarihi olduğu gözönüne alınmalıdır. Mahkemece bu yönler üzerinde durularak gerektiğinde yanlar, yargıç ve Yargıtay denetimine elverişli rapor alınarak varılacak sonuç uyarınca kazanılmış haklarda gözetilerek karar vermek gerekirken, eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Hükmün açıklanan nedenlerle ( BOZULMASINA ) , temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25.12.2007 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Bu konu hakkında benzer makalelerimiz için tıklayın